Multiple sclerose

Multiple sclerose (MS) is een chronische ziekte van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). 

Oorzaak MS

De precieze oorzaak van MS is onbekend. Toch zijn er wel een paar dingen over te zeggen. MS is niet erfelijk, maar erfelijke factoren spelen wel een rol. De ‘normale’ kans om MS te krijgen is één op duizend. Als MS in de directe familie (1e of 2e graads verwantschap) voorkomt, is de kans 1 tot 3 op honderd. Waarschijnlijk zijn er meerdere factoren die samen bepalen of iemand MS krijgt. Zo zijn er aanwijzingen dat virusinfecties of eetgewoontes een rol spelen. Met name een tekort aan vitamine D in de jeugd, maar mogelijk ook later in het leven en roken geven een verhoogd risico op het krijgen van MS en mogelijk ook het krijgen van aanvallen, maar niemand weet (nog) hoe het precies zit.

Oorsprong symptomen

In de hersenen en het ruggenmerg ontstaan ontstekingen, die meestal een paar millimeter tot een centimeter groot zijn. Hierdoor raakt de myeline (de isolerende laag om de zenuwen) beschadigd, waardoor de zenuwen signalen niet goed kunnen doorgeven. Ook de zenuw zelf kan beschadigd raken. Door de beschadiging van de myeline en de zenuwen bereiken de signalen niet hun eindbestemming in het lichaam. Als bijvoorbeeld een spier geen signalen ontvangt, zal deze niet bewegen en verlamd lijken, ook al mankeert de spier zelf niets. MS is dus geen spierziekte. Op een vergelijkbare manier kunnen ook problemen met het zien (door aantasting van de oogzenuw, het oog zelf mankeert niets) en het voelen ontstaan. Welke klachten iemand krijgt, hangt dus af van de plaats waar de ontstekingen ontstaan, en dat kan per persoon erg verschillen. 

Verloop

Bij de meeste mensen kan het lichaam in het begin van de ziekte de schade die door de ontstekingen wordt veroorzaakt nog repareren, waardoor de klacht overgaat. Het lijkt daardoor of de ziekte in aanvallen komt. Zo’n aanval wordt ook wel ‘schub’ genoemd, of ‘exacerbatie’, of ‘relapse’. Bij de meeste mensen (ongeveer 85%) begint MS als een ziekte met aanvallen die weer overgaan. Dit noemen we ‘relapsing remitting MS’.
Op den duur lukt het steeds slechter om de schade die door de ontstekingen wordt veroorzaakt te repareren. Hierdoor kan het gebeuren dat er na een verslechtering geen herstel meer optreedt en er zelfs een geleidelijke achteruitgang ontstaat. Dit noemen we ‘secundair progressieve MS’. Bij sommige mensen begint deze fase al een paar jaar na de eerste klachten, bij anderen duurt dit 20 jaar of meer en bij sommigen breekt deze fase helemaal nooit aan.
Bij 10-15% van de patiënten begint de ziekte meteen met een geleidelijke achteruitgang, zonder dat er ooit duidelijke aanvallen met herstel zijn. Dit noemen we ‘primair progressieve MS’.
Hoe de ziekte zich bij elke individuele patiënt zal ontwikkelen, is in het begin moeilijk te voorspellen. Dit veroorzaakt in het algemeen veel onzekerheid, waar weinig aan te doen is. Hoewel er geen genezing mogelijk is, is MS geen dodelijke ziekte.